Aba Alması OyunuÇevir

Oyunun ne zaman ortaya çıktığı hakkında bir bilgi mevcut değildir ancak oyunda kullanılan malzeme oyunun adını ve oynama şeklini etkilemiştir. Üç okka ağırlığında aba, düz mendil veya kumaş top ile oynanmaktadır (Özhan, 1997: 79). Bazı bölgelerde daha farklı isimlerle de anılmaktadır. “Aba Atma, Aba Atmaca gibi isimlerin yanı sıra Gaziantep’te Aba Dolambaç, Ordu’da Aba Topu, Diyarbakır’da Aba Tutma, Bitlis’te Atlar Bindi, Sivas’ta Kubbe Hamamı, Eskişehir’de Deve Oyunu, Adıyaman’da Çadır, Isparta’da Çötülüm Eşek ve Top Oyunu, Mersin’de (Anamur) Çüştürüm Eşek gibi isimlerle de bilinmektedir” (Özhan, 1997: 79-80). Oyun isimlerine bakıldığı zaman aslında oyunun hangi malzeme ile oynandığı hakkında bilgi vermektedir. Ordu’da top, Gaziantep’te dolanmış bir nesne gibi malzemelerin dışında kubbe ve eşek isimlerindeki oyunlarda malzemesiz oynanmaktadır.

Genellikle ilkbahar aylarında (Özdemir, 1997: 30) ve açık alanda (Özhan, 1997: 79) oynanır. Özellikle piknik yapılan veya yeşillik alanlar tercih edilmektedir. Toprak alanların tercih edilmesinde başta gelen sebep oyunda düşme ihtimalinin olmasıdır. Diğer bir sebep ise kalabalık oynanan oyunda rahatça hareket etmek istenmesidir.

10 yaş ve üzeri erkek çocukların oynadığı bir oyundur. En az 16 kişi ile 2 grup şeklinde oynanır (Özdemir, 1997: 30). Kişi sayısı sınırı yoktur ancak bazı bölgelerde oyuncuların iki gruba eşit şekilde ayrılması gerekmektedir. Çünkü bazı bölgelerde oynanan oyunda eşit kişi sayısına ihtiyaç vardır. Gruplar kimi zaman kendi istekleri ile ayrılır kimi zaman da tekerleme ile belirlenerek seçilir. Gruplar belirlendikten sonra altta veya yukarıda kimin olacağı belirlenmelidir. Bunun için de yazı-tura atılmaktadır.

Oyun, "gruplardan birinin halka oluşturacak şekilde durması ve diğer grubun da halka olan grubun sırtına binmesiyle başlar. Aralarında bir kişi ebe seçilir ve aba sırttaki olan gruba verilir. Ebe, abayı sağ tarafındaki kişiye vererek oyunu başlatır. Sağındaki arkadaşı onu tutup kendi sağındaki arkadaşına atar ve devamlı sağ tarafındaki arkadaşına atarak abayı elden ele verirler. Eğer ki aba düşerse aşağıdaki grup ile yer değiştirirler" (Özhan, 1997: 79).

Eskişehir’de oynanan “Deve Oyunu” ise biraz daha farklı oynanmaktadır. Çocuklar yine iki grup olurlar. Alttaki grup ellerini omuzlarının başına koyarak bir halka oluşturur ve diğer grup ise üstte bir halka oluşturur (URL-1). Ortada bir kişiyi bırakırlar ve o ortadaki kişi etrafında dönerek türkü söyler üstteki grup ise buna eşlik ederek adım adım dönerler (URL-1). Daha sonra alttaki grup ile yer değiştirirler ve bu şekilde devam eder.

Gaziantep’te “Aba Dolambaç” ismi ile bilinen Aba Alması Oyunu, bir bohça ile oynanmaktadır. "Bir ebe seçilen oyunda diğer oyuncular daire şeklinde yere oturur. Ellerindeki bohçayı birbirlerine atarlar . Ebe ise o atılan bohçayı tutmaya çalışır. Ebe, kimin attığı bohçayı tutarsa o ebe olur ve ortaya geçer" (Özhan, 1997: 79). Oyun Türkiye’nin birçok yerinde oynanmaktadır ancak bazı yerlerde farklılıklar mevcuttur. Yaygın olarak ikiye ayrılan grup birbirlerinin sırtına binerek oynarken kimi zaman da yere oturarak oynamaktadır.

Bu oyunlar özellikle çocuklar arasında hem takım uyumunu hem de göz, vücut ve el koordinasyonu sağlamaktadır. Piknik yapılan alanlarda oynanması da doğa ve çevre ile bütünleşmeyi sağlamaktadır. Oyunda en önemli kazanımlardan biri ise dengedir. Hem altta hem de üstte olan grubun dengeyi sağlaması gerekmektedir. Bu durum takım olmanın kurallarını öne çıkarır. Oyun kurallarına uymak ise çocuklar arasındaki iletişimi artırmaktadır.

KAYNAKLAR

Özhan, Mevlüt. (1997). Türkiye’de Çocuk Oyunları Kültürü. Ankara: Feryal Matbaa.

Özdemir, Nebi. (1997). Türk Çocuk Oyunları. Cilt 1. Ankara: Akçağ Yayınları.

URL-1: Deve Oyunu. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-79100/deve-oyunu.html (Erişim Tarihi: 28.02.2025).

MADDE YAZARI

Esen Nur Daş Özel

ISBN

978-625-99966-0-8

İletişim

Aba Alması OyunuÇevir

KAYNAKLAR

MADDE YAZARI

ISBN