İletişim
Writer

BAŞAK ACINAN

Ad KomacaÇevir

Oyunun ilk kez ne zaman oynandığı bilinmemektedir. Kış aylarında ocak başlarında oynanan eğlenceli bir oyundur. Metin And (2012: 284), Oyun ve Bügü eserinde niyet oyunlarından söz ettikten sonra, güzellik çirkinlik nitelendirmelerinin yapıldığı ve eşya çekilmesi şeklinde uygulanan oyunlara örnek verir. Muğla/Ula’da Ad Komaca oyunu olduğunu belirtir.

Oyunu oynarken maşa veya “ısran” kullanılmaktadır. Ocak başına toplanan kişilerden biri elindeki maşa veya ısran ile ocağın içindeki kömürsüz külleri bir araya getirir. Kül bir kağıt yüzeyi gibi beyaz ve düz olunca maşanın dik yanı ile (kısılak ile) külün üstüne ince elif gibi çizgiler çizer. Bu çizgilerden bazıları memleketin güzel şehirlerine ve tanınmış adamlara karşılık gelir. Bazıları ise bulundukları köydeki güzel ve çirkin kızları ve erkekleri temsil eder. Külün üstüne çizgileri çizen kişi aklında her bir çizginin kimin adı olduğunu veya neyin işareti olduğunu aklında tutar. Bu bilgileri kimseye söylemez. Ocak başına toplananlardan bu çizgilerden hangilerini alacaklarını sorar. Onlar, çizgilerden birer tane seçerek alır ve adını söylerler. İyi ve güzel bir şeyi temsil eden çizgiyi alanlar mutlu olur. Kötü bir şeyi temsil eden çizgiyi alanlar ise üzülürler. Bu iyi ve kötü seçimleri bazen uzun tartışmalara neden olur. Oyunlarda memleketleri, iyi ve kötü insanlarını anlatmak mümkün olur. Oyun uzun saatler süresince devam eder (Onur ve Güney, 2002: 32; Demircioğlu, 1934: 25-26’dan aktaran Özdemir, 1995: 498).

Oyunun belirli kuralları bulunmaktadır. Eğitici bir içeriğe sahip olduğu söylenebilir. Kış gecelerinde oynanan bu oyun aracılığıyla çocuklara iyi ve kötü kavramları hakkında bilgi verilmektedir. Çocuklar memleketleri hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmaktadır. Oyun sosyalleşmelerine olanak sağlamaktadır.

KAYNAKLAR

And, Metin. (2012). Oyun ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı. İstanbul: YKY Yayınları.

Demircioğlu, Y. Ziya. (1934). Anadolu Eski Çocuk Oyunları. İstanbul: Milli Mecmua Matbaası.

Onur, Bekir; Güney. Neslihan. (2002). Türkiye’de Çocuk Oyunları Derlemeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Özdemir, Nebi. (1995). Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Çocuk Oyunlarının Halkbilimi Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

MADDE YAZARI

BAŞAK ACINAN

ISBN

978-625-99966-0-8