İletişim
Writer

Doç. Dr. Kübra Yıldız Altın

KöylenÇevir

Köylen Oyunu'nun tarihsel gelişimi ve etimolojisi hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır. Oyunun temel araç ve gereci her oyuncu için hazırlanan birer adet sopa, her oyuncu için yere kazılan çukur ile ağaç veya bezden yapılan bir adet toptur.

Oyunda yere kazılan çukurlar olduğu için oyun, açık alanda ve düz bir toprak zeminde icra edilir. Oyun, gündüz oynanmakta olup oyunu oynayabilecek uygun hava şartları olduğu sürece mevsim fark etmeksizin oynanabilmektedir.

Köylen Oyunu, yaygın olarak beş (5) veya altı (6) kişi ile oynanmakla birlikte oyunun oynanması için en az dört (4), en fazla on (10) kişiye ihtiyaç vardır (Oğuz ve Ersoy, 2007: 157).

Oyunun uygulama öncesinde ilk olarak her bir oyuncu için oyuncuların boylarına uygun birer adet sopa hazırlanır. Ardından ebe haricindeki her bir oyuncu için birer adet çukur kazılır. Her oyuncunun çukuru kendine aittir. Oyun öncesinde yapılan son hazırlık ise ağaç veya bezden hazırlanan bir adet toptur. Kazılan çukurlar ve hazırlanan sopalar belli özelliklere sahip olmalıdır. Kazılan çukurların bez topun girebileceği büyüklükte olmasına; hazırlanan tahta sopaların ise topun çukurlara girmesini engelleyecek genişlikte olmasına dikkat edilmelidir (Oğuz ve Ersoy, 2007: 157).

Köylen Oyununun yaygın oynanışı şu şekildedir: Oyunda ilk olarak ad çekme yöntemi ile ebe seçilir. Ebenin dışında kalan oyuncuların her biri ebeye eşit mesafede ve yan yana olacak şekilde kendisine birer adet çukur açar. Bu şekilde ebe dışında her bir oyuncunun birer adet çukuru olur. Dolayısıyla oyundaki toplam oyuncu sayısından bir tane eksik sayıda çukur açılır. Ebe de dâhil olmak üzere her bir oyuncunun elinde, boylarına yakın olacak ve rahat kullanabilecekleri şekilde sopalar bulunur. Ebenin amacı topu, oyuncu sayısınca açılan çukurlardan birine başarılı bir şekilde isabet ettirmektir. Diğer oyuncuların amacı ise ellerinden geldiğince ve yetenekleri ölçüsünde topu uzaklaştırmaya çalıştırmaktır. Ebe, kendisine 1 veya 1,5 metre kadar uzaklıkta açılan çukurlara sopasıyla topu atar. Diğer oyuncular ise kendi sopalarını, çukurlarının önüne set oluşturacak şekilde tutarak çukurlarını toptan korumaya çalışırlar. Ebe, bu atışlar neticesinde topu herhangi bir çukura isabet ettirmeyi başardığında ebelikten kurtulur. Oyunda top kimin çukuruna girerse oyunda o kişi ebe olur. Bu durumda topun girdiği çukurun sahibi yeni ebe olur. Oyun bu şekilde oynanır (Oğuz ve Ersoy, 2007: 157; URL-1). Köylen Oyununun Kastamonu’da oynanan varyantı tespit edilmiştir (URL-1). Bu bakımdan oyunun Anadolu’da yaygın olarak oynandığını söylemek mümkün değildir.

Sopalarla/değneklerle oynanan çocuk oyunlardan biri olan Köylen Oyunu, çocuklarda el ve göz koordinasyonunun yanı sıra bedenin duruşu ile sopalara vuruş hızını eşit bir şekilde dağıtarak motor becerilerin gelişimini destekleyen oyunlar arasındadır.

KAYNAKLAR

Oğuz, M. Öcal; Ersoy, Petek. (2007). Türkiye’de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Çocuk Oyunları. Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını.

URL-1: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kastamonu/kulturatlasi/koylen (Erişim Tarihi: 02.04.2023).

MADDE YAZARI

Doç. Dr. Kübra Yıldız Altın

ISBN

978-625-99966-0-8