Kurt Baba OyunuÇevir
Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde oynanan Kurt Baba oyununun adının kaynağı ve tarihçesi hakkında elimizde bir bilgi bulunmamaktadır. Açık ortamda ya da kapalı alanda oynanabilen bu oyun, daha çok okul öncesi/ana sınıfı kız ve erkek çocuklar tarafından oynanmaktadır. Oyunu oynamak için en az beş kişi olmalıdır. Üç kişi yumurta, bir kişi anne, bir kişi de kurt baba olabilir. Oyunun oynanması için herhangi bir araç-gerece ihtiyaç yoktur. Oyun uygun bir ortamda her zaman icra edilebilir.
Oyunun oynanışında yörelere göre farklılıklar görülmektedir. Bingöl’de Kurt Baba oyunu sekiz ve daha fazla kişi tarafından geniş bir mekânda oynanmaktadır. Oyuncular arasında bir kişi Kurt Baba olarak seçilir. Kurt Baba uyumaya başlar. Kurt Baba uyurken diğer oyuncular Kurt Baba’nın elmalarını toplar. Daha sonra çocuklar Kurt Baba’ya doğru koşarak ona elmalarını topladıklarını söylerler ve Kurt Baba da en çok elmayı toplayan çocuğu yakalamaya çalışır. Yakalanan kişi Kurt Baba’nın yanına geçer. Oyunda sona kalan oyuncu oyunu kazanır. Daha sonra Kurt Baba halkanın içine alınır ve hep birlikte şu şarkı söylenir:
Ormanda gezer iken
Kurt Baba’ya rastlar iken
Kurt Baba Kurt Baba ne yapıyorsun?
Yemek yiyorum
Ooo! Afiyet olsun
Ormanda gezer iken
Kurt Baba’ya rastlar iken
Kurt Baba Kurt Baba ne yapıyorsun?
Dişlerimi fırçalıyorum
Ooo! Kolay gelsin
Ormanda gezer iken
Kurt Baba’ya rastlar iken
Kurt Baba Kurt Baba ne yapıyorsun?
Sizi yakalıyorum!
Şarkı bittikten sonra Kurt Baba koşarak çocuklardan birini yakalar. Yakalanan çocuk ebe olur ve Kurt Baba’nın yerine geçer (Irmak, 2016: 72-73). Nevşehir Ürgüp’te oyuna başlamadan önce oyunun oynandığı yere iki büyük yuvarlak çizilir. Bu yuvarlaklardan biri kuzuların yani oyuncuların bulunduğu yuvarlaktır. Diğeri kurdun bulunduğu yuvarlaktır. Bir ebe seçilir ve bu ebe kurdu temsil eder. Kendi yuvarlağının içine girer. Diğer kuzular kendi aralarında birbirlerine renk isimleri verirler. Kurdun sadece renklerden haberi vardır. Hangi kuzunun hangi rengi temsil ettiğini bilmez. Kurt bir renk söyler, örneğin; “mavi” der. Mavi rengi temsil eden kuzu kendi halkasının etrafında bir tur döner. Bu sırada kurt onu yakalarsa kurdun dairesine girer. Yakalayamazsa kuzu kendi dairesinin içinde kalır. Kurt da kendi dairesinin içine döner ve yeni bir renk söyler. Amaç kuzuları kurdun dairesine taşımaktır. Oyun bu şekilde devam eder (Başal, 2007: 253). Trabzon Çarşıbaşı’nda Kurt Baba oyunu evlerde oynanır. Bir kişi anne olur. Anne olan kişinin farklı renklerde yumurtaları vardır. Oyundaki kişilere tek tek bir yumurta ismi verilir. Kurt Baba seçilen kişi gelip kapıyı çalar. Kapı açılmadan seslenir. Kurt Baba’ya ne istediği sorulur. Kurt Baba yumurta istediğini söyler. Anne, Kurt Baba’ya hangi renkte istersin diye sorar. Kurt Baba bir renk söyler. Eğer o renk orada yoksa başka bir renk söyler. Eğer varsa içeri girer. O sırada söylediği renkteki yumurtaya sahip olan kişi kaçmaya başlar. Kaçarken Kurt Baba yumurtayı yakalarsa onu yemiş olur. Böylece o yumurta elenir. Oyun, Kurt Baba’nın tüm yumurtaları yemesi ile son bulur (Keleş, 2015: 138).
Hareketli bir oyun olan Kurt Baba oyunu, çocuklarda dikkat ve yoğunlaşma kabiliyetlerini arttırmakta, fiziki gelişimi hızlandırmaktadır. Bu oyun sayesinde çocuklar hem eğlenmekte hem de hoşça vakit geçirmektedir. Oyun oynarken fazla enerjilerini boşaltan ve bu sayede bedenen ve ruhen rahatlayan çocuklar aynı zamanda çevresine ve toplumsal yaşama kolayca uyum sağlamaktadırlar. Çocuklarda büyük-küçük kas gelişimi, dil gelişimi, dikkati ve konsantrasyonu sağlama, taklit yeteneğini geliştirme ve ritmik algıyı güçlendirme gibi işlevlere da sahip olan Kurt Baba oyunu hem çocuk gelişimine hem de eğitimine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca öğretmenlere oyun yoluyla çocuğu tanıma olanağı sağlamaktadır.
KAYNAKLAR
Başal, Handan Asûde. (2007). “Geçmiş Yıllarda Türkiye’de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları”. Eğitim Fakültesi Dergisi. XX (2), s. 243-266.
Irmak, Yılmaz. (2016). “Bingöl Geleneksel Çocuk Oyunları”. Bingöl Araştırmaları Dergisi. (3)1, s. 67-86.
Keleş, İskender. (2015). “Trabzon Çarşıbaşı Yöresi Oyun Folkloru”. Uluslararası Karadeniz Havzası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. S.1, s. 132-147.
MADDE YAZARI
Doç. Dr. Yılmaz IRMAK
ISBN
978-625-99966-0-8