İletişim
Writer

Dr. Öğr. Üyesi Şule GÜMÜŞ

Sandalye Kapmaca (İskemle Kapmaca)Çevir

“Sandalye kapmaca”, “müzikli sandalye oyunu“, “iskemle kapma oyunu“, “oturak kapma oyunu” gibi adlarla bilinmektedir.  Sandalye kapmaca oyunu, Anadolu sahasında yaygın olarak oynanmaktadır.

Oyunun iki farklı oynanış biçimi vardır. Bunlardan ilki müzikli diğeri müziksizdir. Müzikli sandalye kapmaca oyunu açık veya kapalı mekânda oynanabilmektedir. Oyunun herhangi bir oynanma zamanı yoktur ancak müzikli bir oyun olmasından dolayı çevreye rahatsızlık vermemek adına günün akşam saatlerinden öncesi tercih edilmektedir. Oyuncu sayısında sınır bulunmamakla birlikte en az üç kişi olmak zorundadır. Oyun aracı olarak oyuncu sayısının bir eksiği kadar sandalye ve müzik çalan bir alet olması yeterlidir. Müzik çalan alet yerine bir kişinin şarkı söylediği de görülmektedir. Sandalyeler boş bir alana daire biçiminde veya düz dizi biçiminde sırt sırta gelecek şekilde dizilir. Böylece sandalyenin oturacak kısımları dış tarafa bakar. Oyuncular sandalyelerin etrafında daire hâlinde dizilir. Bir kişi müziği kontrol görevini üstlenir. Müzik başladığında oyuncular, oynayarak sandalyelerin etrafında dönmeye başlar. Bu sırada müzik aniden durdurulur ve oyuncular sandalyelere oturmaya çalışır. Bütün sandalyelere oturulduktan sonra ayakta kalan kişi oyundan çıkar. Bir sonraki aşamada sandalyelerden biri oyun alanından çıkarılır. Oyun bu şekilde tekrarlanır. Son sandalye kaldığında iki oyuncu müzik eşliğinde oynayarak döner. Müzik aniden kesildiğinde sandalyeye oturmaya çalışırlar. Ayakta kalan oyuncu elenir, oturmayı başaran oyuncu ise oyunun galibi olur (Özdemir 2006: 209; Yılmaz, Üçüncü ve Arık 2020: 275). Oyun sırasında bazen bir sandalyeye iki oyuncu yarı yarıya oturmuş olur o zaman müziği idare eden kişi gelip hakemlik yapar. Kim daha fazla yer kaplamışsa o oturmuş sayılır, diğeri ise elenir. Eğer iki oyuncu da eşit yer kaplıyorsa oyunun bu turunda elenen olmaz.

Oyunun bir başka çeşitlenmesinde ise müzik kullanılmaz. Oyun aracı olarak sadece sandalye yeterlidir. Sayışma yoluyla bir ebe/lider seçilir. Diğer oyuncular sandalyelerini sırt sırta olacak şekilde ve daire biçiminde dizip oturur. Ebe oyunculara belli komutlar verir ve oyuncular buna göre yer değiştirir. Örneğin ebe “Şeker sevenler ayağa kalkıp yer değiştirsin!” der. Şeker seven oyuncular ayağa kalkıp yer değiştirmeye çalışır. Bu sırada hızlı davranmak önemlidir. Ebe yer değişen oyunculardan birinin sandalyesini kapıp oturmaya çalışır. Başarırsa ayakta kalan kişi ebe olur. Başaramazsa ebelik görevi devam eder. Bu oyunun belli bir süresi yoktur, oyuncuların isteğine bağlı olarak istenildiği kadar uzatılabilir.  

Sandalye kapmaca oyunu; dil gelişimini, algı gelişimini, kaba motor becerileri, sosyal ve duygusal gelişimi sağlama vb. kazanımlar sağlar. Oyun esnasında oyuncuların işitsel algıların ve ritim duygusunun geliştiği, alıcı dil becerilerinin desteklendiği görülmektedir. Ayrıca çevre farkındalığının ve hızlı hareket etme yetisinin gelişimi, değişikliklere ayak uydurma ve vücudu koordine edebilme becerisinin artması, kas çalışmasının desteklenmesi gibi işlevleri de söz konusudur (Öztürk 2020: 49).

KAYNAKLAR

Özdemir, Nebi (2006). Türk Çocuk Oyunları II, Ankara: Akçağ Yayınları.

Öztürk Birdal (2020). Pili Bitmeyen Oyunlar, Ankara: Platanus Publıshıng.

Yılmaz, Mehmet; Gökşen Üçüncü ve Selçuk Arık (2020). “Özel Yetenekli Öğrencilerde Habitat Parçalanmasına Yönelik Farkındalık Oluşturma: Müzikli Sandalye Oyunu”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2) 1: 269-288. 

MADDE YAZARI

Dr. Öğr. Üyesi Şule GÜMÜŞ

ISBN

978-625-99966-0-8