İletişim
Writer

Dr. Öğr. Üyesi Erkan Aslan

Yer KazmacaÇevir

“Yer kazmaca” ya da “kuyu kazmaca” isimleriyle bilinen bu oyun, en az iki kişiyle, kolay kazınabilen bir alanda oynanır. Oyunda amaç, belli bir süre içinde rakip oyuncuya ait alanı mümkün olduğunca derin bir şekilde kazmaktır.

Isparta’da “Gömmeli Çelik, Kuyu Kazmanı, Adam Gömmece, Mallak Mallak, Curklu” isimleriyle bilinen bu oyun (Yılmaz, 2013: 185), Bolu’da “yer kazmaca” adıyla bilinmektedir (Eke, 2021: 144). Genellikle çay kenarında, yumuşak bir arazide oynanan yer kazmaca oyununda, herkesin kendine ait bir 60-70 cm uzunluğunda uçları sivriltilmiş bir sopası ve 20-25 cm uzunluğunda bir düllük (çelik) adı verilen değneği bulunur (Yılmaz, 2013: 185, Eke, 2021: 144). Kura yoluyla yapılan ebe seçiminin ardından, her oyuncuya ait yer belirlenir ve yuvarlak içine alınır (Oğuz ve Ersoy, 2007: 77). Kimi bölgelerde ebe seçimi kuranın yanı sıra düllük değneğini sopasıyla yere düşürmeden sektirme yoluyla da belirlenir (Yılmaz, 2013: 185). Oyunun bundan sonrasında ebe olan kişi ilk olarak başlamak suretiyle çeliği diğer oyuncunun vurabileceği şekilde fırlatır (Oğuz ve Ersoy, 2007: 77). Burada amaç düllük adı verilen çeliği en uzağa atabilmektir. Eğer oyuncu düllüğü vuramazsa ebelik ona geçer. Bu andan itibaren ebe, çeliği almaya koşarken diğer oyuncular ebenin yerine gelerek burayı sopalarıyla kazarlar. Ebe, çeliği alıp geri getirmek için koşar. Kuyuyu kazan oyunculardan birinin dairesine ebe tarafından düllük konulursa veya atılırsa, o oyuncu yeni ebe olur. Şayet tüm oyuncular ebe gelmeden dairelerine dönerlerse ya da atılan düllük daire içine girmezse eski ebe görevine devam eder (Yılmaz, 2013: 185). Oyun bu şekilde devam eder ve kuyusu en fazla kazınan kişi oyunu kaybeder. Mağlup olan oyuncu, kuyusuna atılır ve gömülür (Oğuz ve Ersoy, 2007: 77, Yılmaz, 2013: 185-186). Bolu’da ise mağlup olan kişi, kuyusu en az kazılan, yani birinci olan kişiyi köye kadar sırtında götürür (Eke, 2021: 144).

Yer kazmaca oyunu, hareketli bir oyun olması sebebiyle çocukların fiziksel gelişimine olumlu açıdan katkı sunmanın yanı sıra, verilen görevi belli bir sürede yapabilme, başka bir ifadeyle zaman planlaması yapabilme yetisi kazandırmaktadır. Ayrıca, bu oyun çocukta grup hâlinde hareket etme bilincini de geliştirmektedir.

KAYNAKLAR

Eke, Sinan. (2021). “Gerede (Bolu) İlçesi Çocuk Oyunları”. BAYTEREK | Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi. C. 4. S. 1. s. 134-147.

Oğuz, Öcal ve Ersoy, Petek. (2007). Türkiye’de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Çocuk Oyunları. Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.

Yılmaz, Mehmet Fatih. (2013). Isparta Çocuk Oyunları. Süleyman Demirel Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Isparta.

MADDE YAZARI

Dr. Öğr. Üyesi Erkan Aslan

ISBN

978-625-99966-0-8