Yessir YessirÇevir
Sivas’ta Yessir Yessir adıyla bilinen oyun, Anadolu’da Esir Alma veya Esir Almaca adıyla bilinen oyunlarla benzerlik göstermektedir. Yessir Yessir Oyununun etimolojik olarak “esir” kelimesinden türetildiğini söylemek mümkündür.
Tarihsel süreç içerisinde ve belli dönemlerde fetih amaçlı yoğun mücadele faaliyetlerinde bulunmuş olan Türk milleti için savaş ve özellikle savaş stratejisi önemli olmuştur. Bu durum, zaman zaman, çocuk oyun ve oyuncaklarına da yansımıştır. Yessir Yessir Oyununda kovalamaca, yakalamaca ve nihayetinde esir alma vardır. Bu bakımdan oyun, savaş ve savaş unsurlarının yer aldığı çocuk oyunlarından biri olup oyunun tarihsel gelişiminde savaş ile savaşlar sırasında esir almanın etkili olduğunu ifade etmek mümkündür.
Oyunda özel bir araç-gerece ihtiyaç duyulmamaktadır. Oyunun icrasında kaçma ve kovalamacanın gerçekleştirilebileceği geniş bir saha ile esir edilen oyuncuların tutulabileceği kale olarak belirlenen bir yerin olması yeterlidir.
Ordu ilinde esir alarak oynanan Açıl ve Esir Almaca oyunları ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde oynanan Esir Alma Oyunu, Yessir Yessir Oyununun farklı yörelerde oynanan varyantları arasındadır (Alişar, 2002: 410; Bayrı, 2002: 247; Can, 2002: 96-98).
Oyun, açık alanda bir sahada icra edilmekte olup gündüz vakitlerinde ve oyunu oynayabilecek uygun hava koşullarında mevsim fark etmeksizin oynanabilmektedir. Yessir Yessir Oyunu, en az sekiz (8) kişi ile oynanan bir oyundur. İcra edenler çoğunlukla erkeklerdir. Oyunda esir alma temel olduğu için iki gruba ayrılan oyuncuların sayılarının eşit olmasına dikkat edilmektedir. Oyunun oynanması için oyun araç-gereci olmadığı için yapılan belli bir hazırlık yoktur. Ancak oyunun icrası için sahanın, esir edilecek oyuncular için kalenin ve oyuncuların belirlenmesi yapılan ön hazırlıklardır.
Yessir Yessir Oyununun yaygın oynanışı şu şekildedir: İlk olarak oyunun oynanabileceği geniş bir saha seçilir. Ardından oyuncular eş seçerek iki gruba ayrılırlar. Seçilen gruplar sahanın iki ucunda yerlerini alırlar. Gruptan bir oyuncu sahanın ortasına gelir. Diğer gruptan bir oyuncu “Men senden ileri” diyerek saha ortasına ilk gelen oyuncunun üzerine koşarak onu yakalamaya çalışır. Bu yakalama ve kovalamaca esnasında oyuncu, diğer grubun oyuncusunu yakalamayı başarırsa, yakalayan oyuncu yanındaki muhafızı ile birlikte yakalanan oyuncuyu kale olarak belirlenen yere getirip esir eder. Bu sırada diğer oyuncular da kaleye gidip yakalanmadan kalede esir edilen arkadaşlarını kurtarmaya çalışır. Oyun bu şekilde devam eder. İki grup arasında geçen mücadelede tüm oyuncuları kalede esir edilip yakalanan grup oyunu kaybeder (Kaya, 1985: 17).
Ordu ilinde Açıl adıyla bilinen esir alma oyununda oyuncular eşit şekilde iki gruba ayrılır. Oyun sahasının ortasında iki grubun oyuncuları yer alır. Bu oyuncuların amacı yana açılan oyuncuları yakalamaktır. Oyuna bir tarafın yana açılmasıyla başlanır. Kaçma ve kovalamaca ile devam eden oyunda hangi tarafın oyuncuları tamamen yakalanırsa o taraf oyunu kaybetmiş olur (Bayrı, 2002: 247; Can, 2002: 96).
Esir alma temelinde oynanan oyunlardan bir başkası Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Esir Alma Oyunu adıyla icra edilmektedir. Bu oyunda da diğer oyunlarda olduğu gibi oyuncular iki gruba ayrılır. Askerliği andıran bu oyunda diğer oyunlardan farklı olarak oyun alanının sınırı çizilir. Karşı gruptan birisi bu sınırı ihlal ettiğinde sınır tarafının sahibi grup, sınırı ihlal eden oyuncuyu yakalamaya çalışır. Esir düşen oyuncu oyundan çıkar ve oyuncularının tamamı esir edilen grup oyunu kaybeder (Alişar, 2002: 410).
Oyunun kazanan ve kaybedenin belirlenmesinde iki karşı gruba ayrılan oyunculardan hangi grubun oyuncuları tamamen esir edilirse, oyuncularının tamamı esir edilen grup kaybetmiş, diğeri kazanmış olur.
Yessir Yessir adıyla oynanan oyun aynı adla sadece Sivas’ta tespit edilmiştir. Fakat Anadolu’da esir almaca/alma biçiminde oynanan ve bu bakımdan Yessir Yessir Oyununa benzeyen oyunlar oldukça yaygındır.
Kaçma ve kovalamaca ile oynanan çocuk oyunlardan biri olan Yessir Yessir Oyunu, çocuklarda koşmak, zıplamak, atlamak gibi kaba motor becerilerin gelişimini destekleyen oyunlar arasındadır. Oyunda ayrıca kalede esir edilen oyuncuların yakalanmadan kaçırılmasını temel alan bir amaç da olduğu için oyunun sorun çözme becerisini geliştirme noktasında eğitsel kazanımları vardır.
KAYNAKLAR
Alişar, Fahrettin. (2002). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Oynanan Çocuk Oyunları III”. Türkiye’de Çocuk Oyunları: Derlemeler. yay. hzl. Bekir Onur, Neslihan Güney. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Bayrı, M. Halit. (2002). “Çocuk Oyunları”. Türkiye’de Çocuk Oyunları: Derlemeler. yay. hzl. Bekir Onur, Neslihan Güney. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Can, Sıtkı. (2002). “Ordu İlinde Çocuk ve İlgili İnanmalar”. Türkiye’de Çocuk Oyunları: Derlemeler. yay. hzl. Bekir Onur, Neslihan Güney. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Kaya, Doğan. (1985). “Sivas Acıyurt Köyü Seyirlik ve Çocuk Oyunları”. https://turuz.com/storage/Folklore/2018/0612-2-Sivas_Aciyurt_Koyu_Seyirlik_Ve_Cocuk_Oyunlari-Doghan_Qaya-1999-20s.pdf
MADDE YAZARI
Doç. Dr. Kübra Yıldız Altın
ISBN
978-625-99966-0-8